Borsa İstanbul’da yerli yatırımcının ağırlığı giderek artarken yabancı yatırımcının da çıkışı sürüyor. Borsa İstanbul’da yabancıların payı yüzde 49,82 ile 18 Mayıs 2004 tarihindeki seviyeye döndü. Yerli yatırımcı da yüzde 50,17 pay ile borsanın yeni hakimi oldu. Önceki gün Borsa İstanbul’da 47.4 milyar liralık işlem hacmi ve 11.6 milyarlık işlem miktarı ile kırılan rekor ise yerli yatırımcıyla geldi. Borsa İstanbul da 120 bin seviyesini geçerek 21 Ocak’ta gördüğü tarihi en yüksek seviyelerine yaklaştı. Bu arada Borsa İstanbul endekslerinden iki sıfır atılması da 27 Temmuz’da gerçekleşecek.
Yabancı yatırımcının Türkiye sermaye piyasalarından çıkışı sürüyor. Yılın ilk 5 ayında Hazine tahvillerinde 40 milyar liralık satış yapan yabancının iç borç stokundaki payı mayıs sonu itibariyle yüzde 4,3 ile şimdiye kadarki en düşük düzeyine inmişti. Borsa İstanbul’da da aynı döngü gerçekleşiyor. İlk 5 ayda 4.2 milyar dolarlık satış yapan yabancı yatırımcı haziran ayında sadece 78.6 milyon dolarlık alım yapmışlardı. Temmuz ayında da yabancının satış grafiği devam etti ve artık yabancı yatırımcının payı yüzde 50’nin altına indi. 23 Ocak’ta ise yabancının borsadaki payı yüzde 65,79 seviyesindeydi. Yabancının payının en yüksek olduğu tarih ise Kasım 2007’deki yüzde 72,3 seviyesiydi.
Yerli ve yabancı yatırımcının takaslarındaki hisselerin piyasa değerini gösteren takas değerlerinde de yerli yatırımcı öne çıkıyor. Borsa İstanbul verilerine göre yabancı yatırımcının takas değeri 267 milyar 359 milyon lira olurken yerli yatırımcının takas değeri ise 269 milyar 226 milyon liraya yükseldi.
Borsada yıllardır alışılagelen yabancının yüzde 60 seviyesinde payı olur ve işlem hacminde ise yerli yatırımcı öne çıkardı. Bu durumu analistler yerlinin kısa vadeli günlük, haftalık alım satım yapması olarak yorumlarken yabancı yatırımcının ise daha uzun vadeli baktığını belirtiyordu. Şu anda analistlere göre hala daha yerli yatırımcı kısa vadeli hareket etmeyi sürdürüyor.
Ve elbette yerli yatırımcı Borsa İstanbul’a gelmeye devam ediyor. Haziranda yavaşlasa da 51 bin 496 yeni yatırımcı borsaya girdi. Türkiye İstatistik Kurumu verileri de haziran ayında en yüksek reel getiriyi Borsa İstanbul BIST 100 endeksinin verdiğini gösteriyor. TÜİK’in, Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranlarını bültenine göre en yüksek aylık Betnano reel getiri, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde yüzde 9,90, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise yüzde 9,42 oranlarıyla BIST 100 endeksinde gerçekleşti.
"Yabancının oynaklık yaratması istenmiyor"
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Atılım Murat, yabancının Mart 2019’dan beri Türkiye’den çıktığını belirterek, şu değerlendirmeyi yaptı: O dönem onların swap nedeniyle darbe yiyip çıktığı bir dönemdi. 16 aydır çıkıyorlar, payları yüzde 65’lerden yüzde 50’nin altına indi. Yabancı sattıkça bireysel emeklilik fonları aldı, yatırım fonları aldı. Yani yabancı sattı, yerli aldı. Yabancının TL cinsi varlıklarda oynaklık yaratması sert fiyat hareketlerine yol açmaları istenmiyor. Onun için de gitmek isteyene kal denmiyor. Yerli yabancı ağırlığı dengelendiği için yabancının oynama şansı kalmadı. DİBS’teki ağırlığı yüzde 4’lere düştü. Dolar/ TL’de spekülasyon yapamıyorlar. Şimdi hisse senetlerinde de dengelenme yaşandı. Manevra alanları kalmadı. Zaten ekonomi yönetiminin de isteği buldu. Ekonomi yönetimi amacına ulaşmış oldu.” Öte yandan yabancı çıkışının piyasalarda oynaklığı daha çok artırma tehlikesi yarattığı da iddia ediliyor. Türkiye’nin döviz rezervinin az olduğu 30 milyar dolarlık yabancı varlıklarının çıkışının daha çok piyasaları dalgalandırabileceği iddia ediliyor.
"Yerli ya da yabancı ağırlığı sağlıklı değil"
Ata Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Cemal Demirtaş son dönemde düşük faizler, dövize ve altın alımına getirilen vergiler pandemi döneminin de etkisiyle hisse senedine olan ilgiyi arttırdığını belirterek şunları söyledi: “Ayrıca yerli emeklilik fonlarında oluşan kaynakları da hisse senedi piyasalarına yönlendirmiş olmaları da yerli ilgisini artırdı. Önümüzdeki dönemde yerli yabancı dengesini 50-50 seviyelerinde kalmasını sağlıklı görüyoruz. Fakat sadece yerli ya da sadece yabancı ağırlıklı piyasaların sağlıklı olmayacağını, borsanın gelişiminin de yabancı ilgisinin yeniden artmasıyla mümkün olabileceğini düşünüyoruz.”