Milliyet'ten Cem Kılıç'ın yazısına göre korona virüs nedeniyle bazı işyerleri kapatıldı, ekonomi küresel olarak yavaşladı, bundan irili ufaklı tüm iş yerleri etkilendi. Devlet, ekonominin çarklarının dönmesi için daha önce zora giren işletmelere verilen kısa çalışma desteğini, tüm işletmelerin kullanımına açtı. Böylece çalışanların ücretlerinin belirli bir kısmı devletçe ödenmeye başladı.
Tabii bu ödemenin birtakım şartları var. Bunları ayrıntısıyla açıklayacağız. Ancak en önemli şart, kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak üzere başvuran işletmelerin işçi çıkarmaması. Burada devlet, "Bu zor dönemi birlikte dayanışma ile atlatacağız ve bu süreçte istihdamı koruyacağız" iradesini ortaya koymuş oluyor. İşte sık sorulan sorulara yanıtlarla kısa çalışma ödeneği...
1- Kısa çalışma ödeneği nedir? Neden ihtiyaç duyuldu?
Kısa çalışma ödeneği, kısa çalışma başvurusu yapılan işyerlerindeki işçilere İŞKUR tarafından işsizlik sigortası fonundan ödenen paradır. Kovid 19 nedeniyle alınan tedbirler çerçevesinde 16 Mart 2020 tarihinden itibaren bazı işyerleri kapatıldı. Bunun yanında kapatılmayan işyerlerinde de üretim azaldı. İşverenlerin işçilerine ücret ödeyemez duruma gelmemesi adına koronavirüs pandemisi zorlayıcı neden olarak kabul edildi. İşyeri kapatılan ya da çalışma süreleri azalan işverenlerin kısa çalışma uygulamasına başvurması sağlandı. İşçiler için de kısa çalışma ödeneği alabilme şartları esnetildi. Bu sayede işçilerin işlerini koruması sağlandığı gibi işverenlerin üzerinden de ücret ödeme yükümlülüğü alınmış oldu. Kısa çalışmaya başvurulan işyerlerinde çalışan işçilere de bu Vdcasino kapsamda kısa çalışma ödeneği ödenmeye başlandı.
2 - Kısa çalışma ödeneği tutarı nasıl hesaplanır?
Kısa çalışma ödeneği işçinin son 12 aydaki prime esas kazançlarının yani brüt ücretinin ortalamasının yüzde 60'ıdır. Nisan ayında kısa çalışmaya gidilen bir işyerinde son 12 aydır asgari ücretle çalışan bir işçi için bu tutar 1.580,6 TL. Diğer yandan kısa çalışma ödeneğinde üst sınır söz konusu. 4.380,99 TL'nin üzerinde kısa çalışma ödeneği ödenmez.
3 - Şu andaki kısa çalışma ödeneği şartları, pandemi öncesinden farklı mı? Değişiklikler yapıldı mı?
Pandemi öncesindeki kısa çalışma ödeneği alabilme şartları ile şimdiki şartlar farklı. 7226 sayılı Kanunla 30 Haziran 2020 tarihine kadar koronavirüs nedeniyle işverenlerin kısa çalışmaya gidebileceği yönünde hüküm 4447 sayılı Kanuna eklendi. Bu madde ile son 120 gündür iş sözleşmesi bulunma şartı 60 güne indirilirken, son 3 yıl içerisinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmiş olma şartı da 450 güne indirildi. Bu sayede daha fazla işçinin kısa çalışma ödeneği alabilmesinin önü açıldı. Diğer yandan kısa çalışma yapılan işyerlerinde işçi çıkartılması da yasaklandı. Kısa çalışma ödeneklerinin hızlıca ödenebilmesi için de önce uygunluk tespiti hariç olmak üzere başvuruların 60 gün içerisinde sonuçlandırılması hükme bağlandı daha sonra uygunluk tespiti beklenmeksizin ödemeler yapılmaya başlandı.
4 - SGK veya vergi borcu yapılandırması olan şirketler kısa çalışmadan yararlanıyor mu?
Kısa çalışma uygulamasından yararlanmak için SGK prim ya da vergi borcu bulunmama şartı yok. Dolayısıyla SGK'ya prim borcu bulunan ya da vergi borcu yapılandırması olan işverenler de kısa çalışma uygulamasından faydalanabilirler.