Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Başkanı Mehmet Kaya, Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası (ETSO) Başkanı Asilhan Arslan, Van Ticaret ve Sanayi Odası (VANTSO) Başkanı Necdet Takva, Batman Ticaret ve Sanayi Odası (BATSO) Başkanı Abdülkadir Demir ve Gaziantep Sanayi Odası (GSO) Başkanı Adil Sani Konukoğlu, COVID-19 salgınıyla  ekonomideki yeni duruma bianet'e anlattılar.

Başkanlar kaç işçininin istihdam dışı kaldığı ve devlet desteğinin ne kadar yerine ulaştığı üzerine konuştular.  

DTSO Başkanı Mehmet Kaya, ETSO Başkanı Asilhan Arslan, VANTSO Başkanı Necdet Takva ve BATSO Başkanı Abdülkadir Demir, kentlerindeki en önemli istihdam alanlarının şu an kapalı olduğunu ve devlet desteklerinin yeterli olmadığını belirttiler.

GSO Başkanı Adil Sani Konukoğlu ise, "Devletin iş verenlere yaptığı yardımlarla kapatan iş yerleri de çalışanların ücretini verdi. Bölgemizde kimse mağdur edilmedi" dedi.

Kaya: Diyarbakır'ın Yüzde 90'ı devlet desteğinden yararlanmıyor

Diyarbakır'da temel istihdam alanı hizmet sektörü. İkinci sırada tarım, üçüncü sırada ise; inşaat sektörü geliyor. Bunun dışında orta ve küçük ölçekli sanayi tesisleri var. İnşaat, sanayi, hizmet sektörü pandemiden yüzde 60 oranında etkilendi. Organize Sanayi Bölgesindeki mermer ve tekstil firmaları da bu süreçte kapandı.

Kafe, restorant, kahvehane gibi 10 bine yakın iş yeri zaten İçişleri Bakanlığı genelgesiyle salgının başında kapandı. Buralarda çalışan insanların büyük çoğu sigortasız günlük yevmiye ile çalışıyordu, bu nedenle net bir sayı ifade edemiyoruz. Ancak şu an bu insanlar işsiz kaldılar ve herhangi bir destek almıyorlar.

Orta ölçekli iş yerleri kısa çalışma ödeneğiyle işçilerini korumaya çalışıyor fakat üretime başlamazlarsa buradaki insanlar da bir süre sonra işsiz kalacaklar.  Tekstil firmalarının da yüzde 60'a yakını salgında üretime ara verdi. Yeniden üretime geçebilirler mi bilmiyoruz, şu an yorum yapmak erken olur.

SAMER'in yaptırdığı araştırmaya göre; iş yerlerinin yüzde 70'i kapalı. Yüzde 90'ı ise devlet desteğinden yararlanmıyor. Zaten destekten küçük işletmeler yararlanamadı, daha çok büyük işletmeler faydalandı. 

Arslan: Elazığ'da hizmet sektöründe 15-20 bin işsiz 

Elazığ ekonomisi 25 Ocak'ta yaşanan depremden çok fazla etkilenmişti. Depremden hasar gören iş yerlerinin ancak yüzde 30'u ayakta kalabildi. Yıkılmış binaların altında kalan iş yerlerinin yüzde 70'i ticaretten elini çekti. 

Üstüne salgın da gelince Elazığ'da ekonomi tamamen çökme noktasına geldi. Nüfusun yüzde 50'si tarım ve hayvancılık ile geçiniyor. İnşaat, mermer maden işletmeciliği plastik de bir diğer önemli geçim kaynağı. Plastik sanayinin yüzde 90'ı Çin pazarıydı.Pandemi nedeniyle çok etkilendi. 

Hizmet ve perakende sektörünün de yüzde 75'i etkilendi. Sadece bu sektörde şu an 15-20 bin kişi işsiz kaldı, ne kadarı yeniden işine döner, iş yerlerinin ne kadarı açılır, bilmiyoruz. Asıl tablo salgından bir süre sonra ortaya çıkacak. Şu an Valilik ve devlet desteği var ancak yeterli değil. 

Takva: Van'da ciddi bir istihdam sorunu var

Van’da 1000’e yakın kafe, restorant, otel ilk alınan tedbirler kapsamında kapatıldı. Beş bin çalışan istihdam dışı kaldı. Bazıları kısa çalışma ödeneğinden yararlandı, bazıları da işini kaybetti.

Şu an inşaat mevsimi, buradaki halk genelde inşaat sektöründe çalışıyor. Fakat inşaat sektörü  faaliyet göstermiyor bu nedenle ciddi bir istihdam sorunu yaşanıyor. Devlet desteği ne kadar yerine ulaştığını bilmiyoruz. Önümüzdeki günlerde bunu daha net göreceğiz.

Demir: Batman'da 10 bin tekstil işçisi işsiz

Batman’ın en önemli istihdam alanı tekstil. 20 binin üzerinde tekstil çalışanı var. Şu an işçilerine en az yarısı istihdam dışı kaldı. İşçilerin bir kısmı ücretsiz izne çıkarıldı, bir kısmı kısa çalışma ödeneğinde yararlandı ya da kısmen çalışıyorlar.

Son dönemlerde 15’e yakın firma maske üretimine geçti, bir kısmı iş durdurdu, bazıları ise daha az üretim yaparak ayakta kalmaya çalışıyor.  

Devlet desteği yeterli değil. Sanayicilere ve işverenlere yeterli yardım yapılmadı. Verilen destek  8 milyon, ancak bizim 4 bin 500 üyemiz var, daha fazla olabilirdi.

Konukoğlu: Antep'te kimse mağdur edilmedi

Antep'te sanayicilerin hiçbiri işçi çıkarmadı. İzinler kullandırıldı, evden çalışma düzenine geçildi ya da yılık izinlerinden kullandırıldı. Ücretsiz izin durumu da olmadı. İşçiler kesinlikle mağdur edilmedi.

Ancak satışlar düştü, bir çok iş yeri bir- bir buçuk ay kapalı kaldı. Sağlık ve gıda sektörü yüzde yüz çalıştı. Devletin iş verenlere yaptığı yardımlarla kapatan iş yerleri de çalışanlarının ücretini verdi. Bölgemizde kimse mağdur edilmedi.  (RT)