Aşırı sıcak Akdeniz Bölgesi'nde erkenci mandalina ve bazı limon çeşitlerinde hasara neden olurken, Eskişehir, Kütahya, Afyon ve Konya'nın bir bölümünde aşırı soğuk ve don nedeniyle mısır, ayçiçeği, patates, domates, salatalık, kabak, ceviz ve diğer ürünler zarar gördü. Mersin Erdemli'de ise etkili olan fırtına seralarda tahribata neden oldu. Bayramın ilk günü Diyarbakır'da etkili olan dolu yağışı da yine bir çok üründe zarara yol açtı.



Mandalina ve limon sıcaktan yandı



Mayıs ayı ortasında ülkeyi kavuran aşırı sıcaklar, Çukurova ve yöresinde erkenci mandalina ve bazı limon çeşitlerine ciddi zarar verdi. Ürünler sıcaktan yandı. Erkenci çeşit mandalina ve bazı limon çeşitlerinde üretim azalacak.



Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, geçen hafta özellikle pazar ve pazartesi aşırı sıcaklarla birlikte sert esen poyrazın erkenci çeşit mandalina ve bazı limon çeşitlerinde büyük zarara neden olduğunu söyledi. Hasadı başlayan karpuz ve kavunun da zarar gördüğünü anlatan Doğru, Çukurova'da hasadı başlayan buğdayın ise bu sıcaklardan etkilenmediğini belirtti. Doğru, sıcak ve poyraz zararının da devlet destekli tarım sigortaları risk kapsamına alınmasını beklediklerini söyledi.



Erdemli'de fırtına seraları yıktı



Daha önce dolu yağışı ile meyve bahçeleri zarar gören Mersin Erdemli'de bu kez fırtına etkili oldu. Mayıs'ın 23'ünde gece yarısı başlayan fırtına seraların zarar görmesine neden oldu. Bazı seralar yerle bir olurken bazılarında naylonlar kullanılamaz hale geldi.



İç Anadolu'da ürünler dondu



Ülke aşırı sıcak hava nedeniyle adeta yanarken, sadece iki gün sonra sıcaklıklardaki sert düşüş yüksek rakımlı yerlerde kar yağışına neden oldu. Özellikle İç Anadolu Bölgesi'nde 20-23 Mayıs tarihleri arasında görülen don ve kırağı bitkisel üretime ciddi zarar verdi. En çok etkilenen iller arasında Eskişehir, Kütahya, Afyon ve Konya'nın bir bölümü var. Diğer bazı illerde de bitkisel üretim kısmi zarar gördü.



Aşırı soğuk,kırağı ve dondan en çok etkilenen ürünler; mısır, ayçiçeği, patates, domates, salatalık, kabak, ceviz ve ekimi yeni yapılan ürünler oldu.



Çiftçinin üretim maliyeti artacak



Yaşanan soğuk, don,dolu felaketi nedeniyle bazı alanlar yeniden ekilecek. Bu nedenle çiftçinin üretim maliyeti artacak. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman Soylu, aşırı soğuktan Eskişehir,Kütahya,Afyon ve Konya'nın sadece bir bölümünün etkilendiğini söyledi. Telefonla bilgi aldığımız Süleyman Soylu'nun anlattıkları özetle şöyle: " Özellikle Afyon ve Kütahya'da mısır ve patates olumsuz etkilenmiş görünüyor.



Buralarda çiftçi belki de yeniden ekim yapmak zorunda kalacak. Tohum maliyeti başta olmak üzere çiftçinin masrafı artacak. Yeniden ekim için tarlanın sürülmesinde mazot kullanılacak. Mazot maliyeti artıracak. Gübre kullanmaya gerek yok. Zaten atılan gübre toprakta duruyor."



Konya Ovası ne kadar etkilendi?



Konya Ovası'nda 22 Mayıs gecesi çiftçileri korkutan soğuk hava etkisinin, Cumartesi gecesi ucuz atlatıldığını belirten Soylu: " Hüyük, Doğanhisar, Bozkır, Hadim ve Derbent gibi rakımı yüksek kesimlerde başta ceviz ve sebzelerde kısmi hasar görüldü.Ova kesiminde ise sıcaklıklar zarar eşiğinin üzerinde gerçekleşti. " dedi.



Mısır ve buğdayda durum ne?



Hava sıcaklığının 35 dereceden 1-2 dereceye düşmesi ile hububat ürünlerinin strese girdiğini belirten Prof. Dr. Süleyman Soylu, buğday ve mısırla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: "Buğdayda farklı gelişme dönemlerinde düşük sıcaklığın yaptığı etki farklı oluyor. Yapılan çalışmalar başaklanma ve tozlaşma döneminde 2 saatten daha uzun süre -1 veya 0 dereceye bitkilerin maruz kalması durumunda beyaz boş başak oluşumu, sap ve yaprakta zararlar olabileceğini gösteriyor. Mısır için ise, kritik eşik 1-2 derece. Bunun üstünde yapraklar biraz zarar görse de büyük oranda kurtarır. Çiftçilerimiz zarar gören tarlaları ile ilgili karar vermede acele etmesinler, 3-4 gün sonra bitkilerin ne kadar etkilendiği ölüp ölmediği netleşir."



Çiftçi tarlayı bozmada acele etmesin



Prof. Dr. Süleyman Soylu, çiftçilerin zarar gören tarlayı hemen sürmemesi gerektiğini de hatırlatarak: " Ürünlerinde soğuk zararı semptomları olanlar acele karar vermesinler, gereksiz masraf yapmasınlar. Bazı çiftçilerimiz bitkiyi morarmış görünce hemen tarlayı sürüp ekim yapıyor. Bu doğru değil. Bir kaç gün beklendikten sonra bitki kendini toparlar ve gelişmeye devam eder. Geçmişte bunu gördük. Verim kaybı bile olmadan üretici ürünü aldı. Bu nedenle bir kaç gün çok önemli acele etmeden bitki durumuna göre, ölüp ölmediğine baktıktan sonra yeni ekim yapılıp yapılmayacağına karar verilmeli." bilgisini verdi.



Hasat gecikecek

Aşırı soğuk,don,dolu ve kırağıdan etkilenen üretim alanlarının bir bölümü yeniden ekim için hazırlanması gerekiyor. Bu da üretici için önemli bir maliyet artışı getirecek. Ayrıca bu alanlardaki hasatta da gecikmeler bekleniyor.



Sigorta kapsamı genişletilmeli



Üreticiler,uzmanlar benzer ani hava değişikliklerinin bundan sonra daha çok yaşanacağını belirterek, Tarım Sigortaları A.Ş (TARSİM)'nin bu tür zararları kapsayacak şekilde sigorta kapsamını genişletmesi gerektiğini söylüyor. Ayrıca üreticiler, uğradıkları zararın hızlıca tespit edilerek yeniden üretimin yapılabilmesi için devlet tarafından destek sağlanması gerektiğini ifade ediyor.