Teşvik belgeli yatırım kapsamında makineleri gümrüksüz ithal etmeleri gereken yatırımcılar, koronavirüs önlemleri çerçevesinde getirilen ilave gümrük vergisi sürpriziyle karşı karşıya kaldılar. Bu vergiyi ödemeyen çok sayıda yatırımcıya, ilave gümrük vergisinin üç katı ceza tahakkuk ettirildiği belirtiliyor.
Koronavirüs sebebiyle durma noktasına gelen Türk sanayisini korumak amacıyla, sanayi ürünlerine getirilen ek gümrük vergileri, gümrük vergisi olarak kabul edilmediği için çok sayıda yatırımcı, teşvik uygulama tebliğine rağmen ilave gümrük vergisi geldi. İthalat Rejimi Kararına Ek Karar’da değişiklik yapılarak, Nisan ayında 3 binin, 11 Mayıs’ta ise 400’ün üzerinde ürüne yüzde 30’a kadar ilave gümrük vergisi getirildi. Bu durum, ithal ürün kullananları doğrudan etkilerken, mevzuat gereği ithal ettikleri makinelere gümrük vergisi ödemeyen teşvik belgeli yatırımcıları ise son dakika sürpriziyle karşılaştı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, ilave gümrük vergisinin gümrük vergisi olmadığını belirterek, teşvik belgeli yatırımcıların bu vergiyi ödemeleri gerektiğini bildirdi.
Çok sayıda yatırımcı, vergiden muaf olduğunu zannederek ithal ettiği makineler Türkiye’ye geldikten sonra, bu ürünlere yönelik ilave vergi tahakkukuyla karşı karşıya kalınca, Ticaret Bakanlığı’na başvurarak söz konusu vergiden muaf olmaları gerektiğini belirttiler. Başvuruda, 2009 yılında çıkarılan yatırım teşvikleriyle ilgili Gümrük Genel Tebliğinin, “Yatırım teşvik belgesi kapsamında ithal edilecek makine ve teçhizata gümrük vergisi muafiyeti ve katma değer vergisi istisnası uygulanır” hükmüne atıfta bulunarak, ek vergilere tabi olmadıklarını bildirdiler. Bu talepleri değerlendiren Ticaret Bakanlığı, konuyu teşviklerden sorumlu Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na aktardı. Sanayi Bakanlığı, yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan ithalatın sadece gümrük vergisi ve KDV’den muaf olduğunu belirterek, bu yatırımların ek vergiden muaf olmadığı yorumunu yaptı.
Ödemeyenlere 3 katı ceza
Koronavirüs kapsamında son 1 ayda iki ayrı kararla 4 bine yakın ürüne ilave gümrük vergisi getirilse de çeşitli aralıklarla çıkarılan ithalatta korunma önlemleri tebliğleriyle de spesifik olarak bir ürün için bazı ülkelerden yapılan ithalatlara ek mali yükümlülük de getiriliyor. 2019 yılı Kasım ayından bu yana ise bu ürünleri getirdikten sonra ek mali yükümlülükleri ve ilave gümrük vergilerini ödemeyen firmalara, ödemeleri gereken verginin 3 katına kadar para cezası uygulandığı belirtiliyor. Örneğin teşvik belgeli yatırım ile CIF bedeli 10 milyon lira olan bir makine ithal eden yatırımcı, bunun için KDV ve gümrük vergisi ödemiyor. Bu ürüne yüzde 20 ilave gümrük vergisi getirilmişse, 2 milyon liralık vergi tahakkuk ediyor. Bunu ödemeyene üç katına karşılık gelen 6 milyon lira ceza kesiliyor.
Son bir ayda 4 bin 500 ürüne ek vergi geldi
20 Nisan’da 3 bin, 11 Mayıs’ta 400’ün üzerinde ürüne ek gümrük vergisi getirilmesinin ardından, dün de 859 ürüne daha yüzde 30’a kadar ek gümrük vergisi getirildi. Böylece son bir ayda ek gümrük vergisi getirilen ürün sayısı 4 bin 500’ün üzerine çıkmış oldu. Daha önceki ilave gümrük vergilerinde olduğu gibi bunda da aynı ürünlere ilişkin iki ayrı liste yayınlandı. İkinci liste 30 Eylül’e kadar, ilk liste ise 1 Ekim’den itibaren geçerli olacak. İki liste arasında, bazı ürünlerin ilave gümrük vergisi artırılırken, bazıları azaltıldı. İlave vergi getirilen ürünler şöyle:
“Mermerler, granitler, mineral madenler, klorürler, sülfatlar, karbonatlar, asitler, sis fişekleri. Suni bağırsaklar, sert boru ve hortumlar, PVC duvar ve tavan kaplamaları, iç mekan duvar ve tavan için polistiren karolar, fotoğraf ve sinema filmlerinin sarılmasına mahsus makaralar, kauçuk boru ve hortumlar, taşıyıcı kolan ve transmisyon kolanları, otomobil, otobüs ve kamyonlarda kullanılan türde sırt geçirilmiş dış lastikler, dolgu lastikleri, tekerlek bandajları, yer döşemesi, paspas, silgi gibi eşyalar, motorlu araçlarda kullanılan kauçuk ve metal bağlantılı karoser, şasi malzemeleri. Hayvan deri, postları ile bunların tabaklanmış ürünler, mantar ve mantardan eşya, örgüler, örülmeye elverişli maddeler, sepetler. Çeşitli kağıt ve kartonlar ve bunlardan yapılmış bobinler, masuralar, pamuk veya sentetik ve suni filametlerden dikiş iplikleri, suni filamet iplikler, kauçuk ip ve halatlar. Kaldırım, döşeme taşları, tuğla, karo, seramik eşya. Plaka halinde kesme ve üfleme cam, ayna, camdan yapılmış boncuk, takı, eşya. Demir ve alaşımlı çelikten yassı mamuller, diğer alaşımlı çelikten yassı mamul ve teller, bazı alüminyum eşyalar. Sıvılar için pompalar, elevatörler, hava veya vakum pompaları, hava veya diğer gaz komprasörleri, fanlar, fırın veya ocaklar, ısı değişikliği yoluyla maddelerin işlenmesi için makine, tesis ve laboratuvar cihazları, elektrikli olmayan şohbenler ve diğer su ısıtıcıları, kalenderler ve diğer hadde makinaları, paketleme ve ambalaj makinaları. Basküller, yangın söndürme cihazları, püskürtme tabancaları, buhar ve kum püskürtme makinaları, keçe veya dokunmamış mensucat imalatına ve finisajına mahsus makine ve cihazlar, bilyalı ve makaralı yataklar, optik lifler, fotoğraf laboratuvarlarında kullanılan alet ve cihazlar, projeksiyon perdesi, resim, çizim ve hesap yapmaya mahsus aletler. Hidrometre, termometre, barometre, gaz, sıvı, elektrik sayaçları, eksoz susturucu, eksoz boruları, debriyaj ve bunların aksam parçaları, krank dişlileri, eşya taşımaya mahsus bazı romörk ve yarı romörkler”
